W wielu branżach, gdzie stosuje się urządzenia pomiarowe i kontrolne, niesłychanie znacząca jest precyzja rezultatów, ponieważ dosłownie niewielkie odchylenia mogą mieć wpływ na przebieg procesów produkcyjnych czy badawczych. Sprzęt pomiarowy ulega jednak z czasem zużyciu albo zmianom związanym z warunkami eksploatacji, dlatego niezbędne staje się jego okresowe sprawdzanie. W tym kontekście pojawia się zagadnienie takie jak wzorcowanie i kalibrowanie, które są podstawowymi metodami pozwalającymi oszacować oraz przywrócić odpowiednią dokładność urządzeń.

Choćby oba pojęcia bywają używane zamiennie, odnoszą się one do różnorakich czynności i mają odmienne znaczenie w praktyce inżynierskiej a także metrologicznej.

Wzorcowanie polega na porównaniu wskazań badanego przyrządu z wartościami uzyskiwanymi przy użyciu wzorca o znanej i potwierdzonej dokładności. Misją tego procesu nie jest zmiana parametrów samego urządzenia, lecz wyłącznie ocena różnic i określenie potencjalnych odchyleń. Dzięki temu możliwe staje się sporządzenie dokumentacji zawierającej informacje o rzeczywistych właściwościach przyrządu i jego wiarygodności. Kalibrowanie jednak tyczy się regulacji urządzenia w taki sposób, aby jego wskazania były zgodne z wartościami odniesienia. W praktyce znaczy to ingerencję w działanie sprzętu i dopasowanie go tak, aby mieścił się w określonych granicach tolerancji.

Oba procesy odgrywają ważną rolę w zapewnianiu jakości pomiarów i są stosowane w wielu gałęziach gospodarki, od przemysłu chemicznego i farmaceutycznego, przez energetykę, aż po sektor motoryzacyjny czy lotniczy. Wzorcowanie i kalibrowanie urządzeń staje się nieodzowne tam, gdzie liczy się wielokrotność rezultatów i możliwość ich porównania z aktualnymi normami. Regularne wykonywanie takich działań daje możliwość wykrywanie odchyleń zanim wpłyną one na procesy technologiczne, co ma szczególne znaczenie w środowiskach wymagających ścisłej kontroli jakości.

Znaczenie tych czynności można rozpatrywać także z perspektywy naukowej, ponieważ w laboratoriach badawczych dokładność pomiarów ma zasadniczy wpływ na wiarygodność analiz i eksperymentów. Wzorcowanie daje możliwość określić margines błędu, a kalibrowanie daje możliwość utrzymanie sprzętu w granicach norm, co jest istotne dla poprawnego interpretowania rezultatów. W praktyce znaczy to, że każdy przyrząd pomiarowy, niezależnie od tego, czy służy do badań naukowych, czy do sprawdzeniu jakości w zakładzie przemysłowym, wymaga dobrego podejścia obejmującego zarówno ocenę jego wskazań, jak i ewentualne dostosowanie działania.

Więcej: analizatory jakości energii.